Các nhà nghiên cứu đang chạy đua để xác định xem liệu một biến thể lây lan nhanh ở Nam Phi có gây ra mối đe dọa đối với hiệu quả của vắc xin COVID hay không.
Các nhà nghiên cứu ở Nam Phi đang chạy đua để theo dõi sự gia tăng đáng lo ngại của một biến thể mới của coronavirus gây ra COVID-19. Biến thể này chứa đựng một số lượng lớn các đột biến được tìm thấy trong các biến thể khác, bao gồm cả Delta, và nó dường như đang lan nhanh khắp Nam Phi.
Ưu tiên hàng đầu là theo dõi biến thể chặt chẽ hơn khi nó lây lan: nó được xác định lần đầu tiên ở Botswana trong tháng này và đã xuất hiện trong những du khách đến Hồng Kông từ Nam Phi. Các nhà khoa học cũng đang cố gắng tìm hiểu các đặc tính của biến thể, chẳng hạn như liệu nó có thể né tránh các phản ứng miễn dịch do vắc xin kích hoạt hay không và liệu nó có gây ra bệnh nặng hơn hay ít hơn các biến thể khác hay không.
Penny Moore, nhà virus học tại Đại học Witwatersrand ở Johannesburg, cho biết: “Chúng tôi đang bay với tốc độ cực nhanh”. Có những báo cáo giai thoại về việc tái nhiễm trùng và các trường hợp ở những người được tiêm chủng, nhưng “ở giai đoạn này, còn quá sớm để nói bất cứ điều gì,” Moore nói thêm.
Richard Lessells, bác sĩ bệnh truyền nhiễm tại Đại học KwaZulu-Natal ở Durban, Nam Phi, cho biết: “Có rất nhiều điều chúng tôi chưa hiểu về biến thể này,” Richard Lessells, bác sĩ bệnh truyền nhiễm tại Đại học KwaZulu-Natal ở Durban, Nam Phi, cho biết tại một cuộc họp báo do sở y tế Nam Phi tổ chức vào ngày 25 tháng 11. “Hồ sơ đột biến khiến chúng tôi lo ngại, nhưng bây giờ chúng tôi cần phải làm công việc để hiểu tầm quan trọng của biến thể này và ý nghĩa của nó đối với phản ứng với đại dịch.”
Một nhóm chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ họp nhóm vào ngày 26 tháng 11, và có khả năng sẽ dán nhãn chủng này - hiện được gọi là B.1.1.529 - là một biến thể đáng quan tâm hoặc biến thể được quan tâm, Tulio de Oliveira, một nhà thông tin sinh học tại Đại học của KwaZulu-Natal, cho biết tại cuộc họp giao ban. Biến thể có thể sẽ được đặt tên là Nu - chữ cái có sẵn tiếp theo trong hệ thống đặt tên tiếng Hy Lạp cho các biến thể coronavirus - nếu nó được nhóm WHO gắn cờ.
Các nhà nghiên cứu cũng muốn đo lường khả năng lây lan toàn cầu của biến thể, có thể làm bùng phát các làn sóng lây nhiễm mới hoặc làm trầm trọng thêm các đợt gia tăng đang diễn ra do Delta thúc đẩy.
Thay đổi để tăng đột biến
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra B.1.1.529 trong dữ liệu giải trình tự bộ gen từ Botswana. Biến thể này nổi bật vì nó chứa hơn 30 thay đổi đối với protein đột biến - protein SARS-CoV-2 nhận dạng các tế bào vật chủ và là mục tiêu chính của các phản ứng miễn dịch của cơ thể. Nhiều thay đổi đã được tìm thấy trong các biến thể như Delta và Alpha và có liên quan đến khả năng lây nhiễm cao hơn và khả năng trốn tránh các kháng thể ngăn chặn nhiễm trùng.
Nhưng sự gia tăng rõ ràng của biến thể này ở tỉnh Gauteng của Nam Phi - quê hương của Johannesburg - cũng đang gióng lên hồi chuông cảnh báo, theo Lessells. Giải trình tự bộ gen và phân tích gen khác từ nhóm của de Oliveria đã phát hiện ra rằng biến thể B.1.1.529 chịu trách nhiệm cho tất cả 77 mẫu virus mà họ phân tích từ Gauteng, được thu thập từ ngày 12 đến ngày 20 tháng 11. Phân tích hàng trăm mẫu khác đang được thực hiện.
Lessells cho biết, biến thể này chứa đựng một đột biến spike cho phép nó được phát hiện bằng các xét nghiệm định dạng gen mang lại kết quả nhanh hơn nhiều so với giải trình tự bộ gen. Bằng chứng sơ bộ từ các thử nghiệm này cho thấy B.1.1.529 đã lan truyền xa hơn đáng kể so với Gauteng. “Nó khiến chúng tôi lo ngại rằng biến thể này có thể đã được lưu hành khá rộng rãi trong nước,” Lessells nói.
Hiệu quả của vắc xin
Để hiểu được mối đe dọa mà B.1.1.529 đặt ra, các nhà nghiên cứu sẽ theo dõi chặt chẽ sự lây lan của nó ở Nam Phi và hơn thế nữa. Các nhà nghiên cứu ở Nam Phi đã huy động nỗ lực để nhanh chóng nghiên cứu biến thể Beta, được xác định ở đó vào cuối năm 2020, và một nỗ lực tương tự đang bắt đầu nghiên cứu B.1.1.529.
Nhóm của Moore - đã cung cấp một số dữ liệu đầu tiên về khả năng né tránh miễn nhiễm của Beta - đã bắt đầu làm việc trên B.1.1.529. Họ dự định kiểm tra khả năng của vi-rút trong việc né tránh các kháng thể ngăn chặn nhiễm trùng, cũng như các phản ứng miễn dịch khác. Biến thể chứa nhiều đột biến trong các vùng của protein đột biến mà các kháng thể nhận ra, có khả năng làm giảm hiệu lực của chúng. Moore nói: “Nhiều đột biến mà chúng tôi biết là có vấn đề, nhưng nhiều đột biến khác có vẻ như chúng đang góp phần vào việc trốn tránh xa hơn. Moore cho biết thậm chí còn có những gợi ý từ mô hình máy tính rằng B.1.1.529 có thể tránh được khả năng miễn dịch được tạo ra bởi một thành phần khác của hệ thống miễn dịch được gọi là tế bào T. Nhóm của cô ấy hy vọng sẽ có kết quả đầu tiên sau hai tuần nữa.
Aris Katzourakis, người nghiên cứu sự tiến hóa của virus tại Đại học Oxford, Vương quốc Anh cho biết: “Một câu hỏi nhức nhối là “liệu nó có làm giảm hiệu quả của vắc xin, vì nó có quá nhiều thay đổi?”. Moore cho biết các ca nhiễm trùng đột phá đã được báo cáo ở Nam Phi đối với những người đã tiêm bất kỳ loại vắc xin nào trong số ba loại vắc xin đang được sử dụng ở đó, từ Johnson & Johnson, Pfizer – BioNTech và Oxford – AstraZeneca. Hai du khách đã được cách ly ở Hồng Kông có kết quả xét nghiệm dương tính với biến thể này đã được tiêm vắc xin Pfizer, theo các bản tin. Một cá nhân đã đi du lịch từ Nam Phi; người còn lại bị nhiễm trong quá trình cách ly khách sạn.
Các nhà nghiên cứu ở Nam Phi cũng sẽ nghiên cứu xem B.1.1.529 gây ra bệnh nặng hơn hoặc nhẹ hơn so với các biến thể khác gây ra, Lessells nói. "Câu hỏi thực sự quan trọng xoay quanh mức độ nghiêm trọng của bệnh."
Các nhà nghiên cứu cho biết cho đến nay, mối đe dọa B.1.1.529 đặt ra bên ngoài Nam Phi vẫn chưa rõ ràng. Moore cho biết cũng không rõ liệu biến thể này có khả năng lây truyền cao hơn Delta hay không, vì hiện tại số lượng trường hợp COVID-19 ở Nam Phi rất thấp. “Chúng tôi đang tạm lắng,” cô ấy nói. Katzourakis nói rằng các quốc gia nơi Delta phổ biến cao nên theo dõi các dấu hiệu của B.1.1.529. “Chúng ta cần xem loại virus này có tác dụng gì đối với sự thành công trong cạnh tranh và liệu nó có tăng mức độ phổ biến hay không.”
Biên dịch: Hồ Thủy Tiên – Viện Công nghệ Phacogen,
Cử nhân Sư phạm Sinh học - Tiếng Anh
